Συμβολισμοί

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ

Κουβεντιάζαμε τις προάλλες με κάτι φίλους και το θέμα οδηγήθηκε - πού αλλού - στις επικείμενες εκλογές. Όταν φτάσαμε στα κριτήρια επιλογής του νέου Προέδρου, ο ένας είπε "να είναι αξιόπιστος", ο άλλος είπε "να έχει σταθερές θέσεις". Ένας τρίτος είπε "να μην έχει μουστάκι"! Στην αρχή γελάσαμε όλοι, θεωρώντας το αστείο. Τι είδους κριτήριο είναι τούτο; Και γιατί ένα μικρό χαρακτηριστικό της εμφάνισης να παίζει ρόλο; Ύστερα από μερικά λεπτά, όμως, καταλάβαμε πως ο φίλος μας (που είναι και αναλυτικό μυαλό) δεν το εννοούσε κυριολεκτικά, αλλά ήθελε να προβάλει το συμβολισμό που εμπεριέχει η εικόνα.
Το μουστάκι του Κυπραίου άντρα της δεκαετίας του 50, το νταϊλίκι, η κουτοπονηριά. Το να γελάσεις του άλλου και να το καυχηθείς στους κολλητούς σου το βράδυ στον καφενέ. Ο ετσιθελισμός, το γινάτι, "ό,τι πω εγώ θα γίνει". Η φαντασίωση του αλάθητου και του σωτήρα. Η μη ανοχή της κριτικής. Όποιος δεν χειροκροτεί είναι εχθρός και πρέπει να καταστραφεί, να εξουδετερωθεί, στην ανάγκη να καταρρακωθεί η αξιοπρέπειά του, να θεωρηθούν ευτελή τα κίνητρά του, να κατηγορηθεί ότι υπονομεύει τους θεσμούς. Το μουστάκι, το λουστρίνι, το γιλέκο, σύμβολα όχι μιας μόδας περασμένης, αλλά μιας νοοτροπίας που ακόμα επιμένει να μας προσβάλλει με την παρουσία της. Ο Κυπραίος της εποχής λίγο πριν την ανεξαρτησία που εκφωνεί πύρινους λόγους στον εθνικό-λαϊκό σύλλογο περί του δικαίου των αγώνων της φυλής και μετά πάει σπίτι και ρίχνει και ένα περτάχι ξύλο στη γυναίκα του, έτσι για να ξέρει ποιος είναι το αφεντικό. Το μουστάκι του αγωνιστή που εξαργυρώνεται με μια θέση στην αστυνομία ή τη δημόσια υπηρεσία του νέου κράτους. Που παραμένει εκεί, παρόλο που ο κάτοχός του φορεί τώρα κουστουμάκι Αρμάνι και περιφέρεται σε κοσμικές δεξιώσεις. Πίνει το ουισκάκι του και κουβεντιάζει με άνεση για τις διεθνείς χρηματαγορές. Αλλά, αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά τα χέρια του, θα διακρίνει μικρές κοκκινόμαυρες σταγόνες, αίμα των αθώων του 63, που δεν ξεπλένονται με αρωματικά αφρόλουτρα.

Ελπίζω να είναι σαφές πως δεν αναφερόμαστε εδώ σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο άτομο ή άτομα. Αναφερόμαστε σε ένα τύπο ατόμου, μια νοοτροπία που κυριάρχησε στην κοινωνία μας τις δεκαετίες που πέρασαν. Το ερώτημα είναι, θέλουμε, άραγε, να την αφήσουμε πίσω μας; Ή μήπως η νοοτροπία αυτή είναι τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας που ακόμα κυβερνά τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας; Οι προεδρικές εκλογές είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε ποιοι είμαστε, να ξαναδιαλέξουμε τι μας εκφράζει τώρα. Να επαναβεβαιώσουμε κάποια στοιχεία της ταυτότητάς μας και να απορρίψουμε κάποια άλλα. Άλλωστε, ο Πρόεδρος, δεν είναι μόνο πηγή εξουσίας και ρυθμιστής του πολιτεύματος. Είναι κυρίως ένα σύμβολο που μας εκπροσωπεί προς τα έξω. Γι' αυτό και η επιλογή του είναι, πέρα από όλα τα άλλα, μια πράξη αυτό-καθορισμού του καθενός από μας.

Στέλιος Ν. Γεωργίου

Αναπληρωτής Καθηγητής
Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας
Πανεπιστήμιο Κύπρου


Κωδικός άρθρου: 735916

ΠΟΛΙΤΗΣ - 26/08/2007, Σελίδα: 12